Dziś diagnoza raka piersi nie oznacza już ponurej perspektywy ani braku możliwości leczenia. Postępy w medycynie, badania przesiewowe i rosnąca świadomość odmieniły rokowania tysięcy kobiet.
Jak można go wykryć?
Samobadanie piersi (BSE) polega na oglądaniu i badaniu piersi dotykiem w celu wykrycia wszelkich zmian, takich jak nowy guzek.
Regularne wykonywanie BSE pozwala poznać naturalny wygląd i strukturę piersi, co ułatwia zauważenie niepokojących zmian.
Najlepiej wykonywać samobadanie raz w miesiącu, kilka dni po zakończeniu miesiączki, kiedy piersi są najmniej obrzmiałe i tkliwe. Jeśli nie miesiączkujesz, wybierz stały dzień każdego miesiąca.
-
Wykonuj samobadanie piersi raz w miesiącu, najlepiej 7–10 dni od rozpoczęcia menstruacji. Jeśli nie miesiączkujesz, wybierz stały dzień każdego miesiąca.
-
Oglądaj obie piersi przy uniesionych rękach, następnie z dłońmi opartymi na biodrach i w końcu z rękami swobodnie opuszczonymi wzdłuż ciała.
-
Zwróć uwagę na zmiany zewnętrzne, takie jak wyczuwalne masy, obrzęk, podrażnienie skóry, zaczerwienienie, wysypki lub zmiany w symetrii czy położeniu brodawek.
-
Delikatnie uciśnij każdą brodawkę, aby ocenić, czy pojawia się ból lub jakakolwiek wydzielina.
-
Badaj palpacyjnie okolice pachowe, używając opuszek trzech–czterech palców, przy uniesionym przeciwnym ramieniu.
-
Badaj pierś od zewnętrznej krawędzi w kierunku brodawki, systematycznie sprawdzając małe obszary.
-
Używaj ruchów pionowych i okrężnych, przesuwając się od zewnętrznych części piersi do środka, aby ocenić wszystkie kwadranty.
-
Powtórz badanie palpacyjne w pozycji leżącej, opcjonalnie umieszczając poduszkę pod barkiem, aby lepiej rozprowadzić tkankę piersi.
Skontaktuj się z lekarzem, jeśli zauważysz jakiekolwiek nieprawidłowości lub masz wątpliwości. Stosuj zalecane procedury przesiewowe, takie jak coroczna mammografia po 40. roku życia, chyba że zalecono inaczej.
Kiedy zgłosić się do lekarza
Skonsultuj się z lekarzem, jeśli zauważysz:
- Nowy guzek lub zgrubienie
- Zmiany w rozmiarze, kształcie lub wyglądzie piersi
- Wydzielinę z brodawki (szczególnie krwistą lub nietypową)
- Uporczywy ból w jednym miejscu
- Wciągnięcia skóry, zaczerwienienie lub inne zmiany skórne
Ważne informacje
- Większość guzków piersi nie jest złośliwa — mogą to być torbiele lub łagodne zmiany tkanek.
- BSE nie zastępuje regularnych metod przesiewowych, takich jak mammografia, zwłaszcza po 40. roku życia lub przy znanych czynnikach ryzyka.
- Znajomość rodzinnej historii raka piersi jest istotnym elementem oceny ryzyka.
Obrazowanie piersi — w tym mammografia, która wykorzystuje niskie dawki promieniowania rentgenowskiego — pozostaje złotym standardem wczesnego wykrywania. Mammografia może wykryć guzy zanim staną się wyczuwalne palpacyjnie.
Organizacje zdrowotne zazwyczaj zalecają, aby kobiety rozpoczynały regularne badania przesiewowe w wieku 40 lat lub wcześniej, jeśli występuje rodzinna historia raka piersi.
Oprócz mammografii ważne są również samobadanie oraz świadomość wszelkich zmian fizycznych — takich jak guzki, wydzielina z brodawki czy wciągnięcia skóry. Badania kliniczne piersi wykonywane przez specjalistów stanowią kluczowy element kompleksowego screeningu.
Edukacja, kampanie informacyjne oraz dostęp do usług medycznych umożliwiają podejmowanie działań profilaktycznych. Wczesne wykrycie ratuje życie, a także pozwala na mniej agresywne leczenie i znacznie lepsze rokowania.
