Pierwsza pomoc u dzieci i niemowląt - jak zadbać o ich bezpieczeństwo?

Kto powinien umieć udzielić pierwszej pomocy?

KAŻDY, bez wyjątku, jednak w szczególności rodzice, dziadkowie i opiekunowie dzieci. Podczas opieki nad małymi dziećmi mogą zdarzyć się różnego rodzaju wypadki, czasem niegroźne, wymagające wyłącznie naszej interwencji, innym razem bardzo poważne, kiedy niezbędna jest pomoc pogotowia ratunkowego. Dlatego tak ważne jest, aby w razie potrzeby nie szukać wiedzy w internecie, a szybko i skutecznie pomóc drugiemu człowiekowi.

Czym jest pierwsza pomoc?

Są to następujące po sobie czynności, wykonywane przez osobę znajdującą się na miejscu zdarzenia, w celu ratowania drugiej osoby, której zdrowie bądź życie jest zagrożone.

Kluczową zasadą, jaką powinna się kierować osoba udzielająca pomocy, jest zadbanie o własne bezpieczeństwo - gdy "ratownikowi" coś się stanie, nie będzie on mógł pomóc.

Podczas udzielania pomocy przedmedycznej dziecku, zespół czynności, jakie należy wykonać, różni się w zależności od jego wieku. Wyszczególniamy 3 grupy:

• niemowlę - poniżej 1 roku życia,
• dziecko - powyżej 1 roku życia aż do osiągnięcia cech dojrzałości,
• osoba dorosła - dzieci, które osiągnęły już cechy dojrzałości oraz osoby dorosłe.

Zadławienie

Jest to stan, w którym drogi oddechowe są niedrożne poprzez np. tkwiący w nich pokarm, bądź połknięty przez dziecko mały przedmiot. Można wyróżnić 2 rodzaje niedrożności:

• częściową - drogi oddechowe nie są zamknięte, możliwy jest przepływ powietrza. Najczęstszym odruchem obronnym organizmu jest kaszel.
• całkowitą - znajdujące się w drogach oddechowych ciało obce zamyka światło przewodu i odcina dostęp powietrza. W tym przypadku osoba poszkodowana nie jest w stanie mówić, kaszleć, ani oddychać. Początkowo słyszalny świst powietrza w drogach oddechowych ucicha, a poszkodowany narażony jest na utratę przytomności.

Jak działać w przypadku niemowlęcia?

W przypadku, gdy kaszel skutkuje, należy jedynie obserwować dziecko. Jeżeli dziecko jest przytomne, ale nie kaszle bądź kaszel nie przynosi efektów, należy:

1. uklęknąć i ułożyć dziecko na swoim przedramieniu głową skierowaną w dół,
2. przytrzymać kciukiem oraz palcem wskazującym żuchwę niemowlaka, jednocześnie odchylając głowę do tyłu i udrożniając drogi oddechowe (nie łap za szyję!),
3. wykonać 5 uderzeń nasadą nadgarstka w okolicy międzyłopatkowej,
4. po uderzeniach należy sprawdzić, czy udało się usunąć ciało obce z dróg oddechowych bądź czy nie znajduję się ono w jamie ustnej, skąd będzie je można wciągnąć przy pomocy małego palca.

Jeżeli powyższe działania nie przyniosą skutku, należy:

1. obrócić niemowlę na wznak na drugim przedramieniu (głową nadal skierowaną w dół)
2. objąć dłonią potylicę niemowlęcia,
3. wskazać miejsce do uciskania klatki piersiowej (dolna połowa mostka, na szerokość 1 palca powyżej jego końca)
4. wykonać 5 uciśnięć klatki piersiowej.

Następnie powtarzaj obie czynności na przemian (5 uderzeń i 5 uciśnięć), aż do usunięcia ciała obcego.

Jeżeli niemowlę straci przytomność, konieczne jest rozpoczęcie resuscytacji! Rozpocznij od wykonania 5 wdechów w celu przepchnięcia ciała obcego głębiej, nawet jeżeli wpadnie ono do jednego z płuc, umożliwi to oddychanie drugim płucem.

Jak działać w przypadku dziecka powyżej 1 roku życia?

W przypadku, gdy kaszel skutkuje, należy jedynie zachęcać do kaszlu i obserwować dziecko. Jeżeli dziecko jest przytomne, ale nie kaszle bądź kaszel nie przynosi efektów, należy:

1. stanąć za dzieckiem,
2. podłożyć swoją dłoń pod mostek dziecka i pochylić je do przodu,
3. wykonać 5 uderzeń nasadą nadgarstka w przestrzeń międzyłopatkową,
4. po każdym z uderzeń skontrolować, czy udało się usunąć ciało obce z dróg oddechowych.

Jeżeli powyższe działania nie przyniosą skutku, należy:

1. stanąć za dzieckiem i objąć je ramionami na wysokości nadbrzusza,
2. pochylić dziecko do przodu,
3. swoją pięść, objętą drugą dłonią, umieść pomiędzy pępkiem a mostkiem,
4. uciśnij nadbrzusze 5 razy, jednocześnie wykonując ruch do wewnątrz i ku górze.

Następnie powtarzaj obie czynności na przemian (5 uderzeń i 5 uciśnięć), aż do usunięcia ciała obcego.

Jeżeli dziecko straci przytomność, konieczne jest rozpoczęcie resuscytacji!

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa

Gdy dziecko jest nieprzytomne i nie oddycha:

1. udrożnij drogi oddechowe poprzez odchylenie głowy do tyłu i uniesienie żuchwy,
2. w sposób delikatny wyciągnij widoczne ciała obce,
3. upewnij się, że drogi oddechowe są otwarte, drożne,
4. wykonaj 5 oddechów ratowniczych:
   • usta-usta-nos u niemowląt,
   • usta-usta u dzieci.

Jak poprawnie wykonać oddech ratowniczy?

1. Nabierz powietrza.
2. Szczelnie obejmij swoimi ustami usta dziecka lub usta i nos niemowlęcia.
3. Wdmuchuj powietrze przez 1 sekundę, aż do uniesienia się klatki piersiowej.
4. Sprawdź, czy klatka piersiowa opada oraz upewnij się, że drogi oddechowe są drożne.
5. Wykonaj 5 oddechów ratowniczych.

Do 10 sekund po wykonaniu oddechów lub/i udrożnieniu dróg oddechowych, powinny pojawić się pierwsze oznaki przywrócenia krążenia:

• prawidłowy oddech,
• ruchy klatki piersiowej,
• kaszel, dźwięk,
• jakikolwiek ruch dziecka.

Jeżeli prawidłowy oddech powrócił, należy ułożyć dziecko w pozycji bezpiecznej i wezwać pogotowie ratunkowe (chyba że ktoś już to zrobił).

Jeżeli oddech się nie pojawił, należy powiadomić służby ratownicze i rozpocząć resuscytację. Ułóż dziecko/niemowlę na plecach na ziemi, uklęknij na wysokości jego klatki piersiowej i odsłoń ją (rozepnij ubrania).

RKO (Resuscytacja krążeniowo-oddechowa) u niemowląt

1. ułóż 2 palce w okolicach dolnej połowy mostka (w środkowej części klatki piersiowej),
2. uciśnij klatkę piersiową, a następnie zwolnij ucisk, nie odrywając palców od powierzchni ciała,
3. wykonuj czynności w stosunku: 15 uciśnięć, 2 wdechy (jeżeli ratownik jest sam może użyć stosunku 30:2, zwłaszcza jeśli ma trudności w zmienianiu pozycji pomiędzy uciskaniem, a wentylacją).

RKO u dzieci powyżej 1 roku życia

1. ułóż dłoń w okolicach dolnej połowy mostka (w środkowej części klatki piersiowej),
2. wyprostuj ramię w łokciu i ułóż je prostopadle do klatki piersiowej dziecka,
3. uciskaj klatkę piersiową dziecka na około 1/3 jej głębokości (5 cm),
4. postaraj się zachować tempo od 100 do 120 uciśnięć/minutę, czyli około 2 uciśnięć/sekundę,
5. wykonuj czynności w stosunku: 15 uciśnięć, 2 wdechy (jeżeli ratownik jest sam może użyć stosunku 30:2).

Kiedy można przerwać resuscytację?

• gdy poszkodowane dziecko zacznie prawidłowo oddychać, ruszać się,
• w przypadku wyczerpania sił - inna osoba powinna kontynuować czynności ratownicze,
• po przyjeździe karetki pogotowia, ratownik będzie mógł zastąpić osobę wykonującą resuscytację.

Krwotok z nosa

Dość popularne zjawisko, szczególnie u młodzieży. W takiej sytuacji należy:

1. nakłonić dziecko do przyjęcia pozycji siedzącej z głową wysuniętą i pochyloną do przodu,
2. zacisnąć oba skrzydełka nosa przez 10 min,
3. jeżeli krew spływa do gardła, nie należy jej połykać, trzeba ją wypluć,
4. można schłodzić kark i czoło dziecka zimnymi okładami.

Oparzenie

W przypadku oparzenia kroki, jakie powinniśmy wykonać, są następujące:

1. usuń odzież z okolic oparzenia,
2. obficie spłucz ranę bieżącą wodą lub gdy nie ma takiej możliwości, nałóż okład hydrożelowy,
3. wezwij pomoc medyczną lub udaj się do szpitala.

Numery alarmowe

• 112 - ogólny numer alarmowy,
• 999 - Pogotowie Ratunkowe,
• 998 - Straż Pożarna,
• 997 - Policja.