Koronawirus - czym jest i jak się przed nim chronić?

COVID-19 (ang. COronaVIrus Disease 2019) jest chorobą wywołaną przez infekcję wirusem SARS-CoV-2, która po raz pierwszy została wykryta w Chinach, a dokładnie w Wuhan w grudniu 2019 roku. Spośród 6 koronawirusów powodujących zakażenia u ludzi, cztery - NL63, HKU1, 229E, OC43 - są przyczyną przeziębienia o łagodnym przebiegu, dwa - wirusy SARS i MERS - mogą doprowadzić do ostrej niewydolności oddechowej.

Jak się rozprzestrzenia?

Wirus przenosi się drogą kropelkową np. poprzez kichanie, kaszel. Wirus może także zostać przeniesiony, kiedy człowiek dotknie przedmiotu lub powierzchni skażonej (np. śliną osoby chorej), a następnie dotknie swoich ust, nosa lub oczu - bowiem konieczny jest kontakt z błonami śluzowymi. Oprócz tego należy wziąć pod uwagę podstawową liczbę reprodukcji - R0, która stanowi liczbę osób, zarażonych przez każdego chorego. W przypadku koronawirusa jest to 2,5. Zakłada się więc, że jedna chora osoba zaraża 2-3 kolejne. Co więcej okres inkubacji choroby, to znaczy od momentu zakażenia się wirusem do wystąpienia pierwszych objawów wynosi od 2 do 14 dni. W tym czasie, wobec możliwości braku jakichkolwiek oznak choroby ryzyko dalszego rozprzestrzenienia się koronawirusa jest zwiększone.

Czy wirus jest niebezpieczny?

Zakażenie koronawirusem zwykle powoduje łagodne objawy, jednak u niektórych osób przebieg może być ciężki - prowadzić do zapalenia płuc z niewydolnością oddechową i w konsekwencji do śmierci. W przypadku COVID-19 współczynnik śmiertelności SARS-CoV-2 dla całego świata wynosi 3,4%. Analiza dotychczasowoych zachorowań, wskazuje na najcięższy przebieg choroby u osób starszych, z rozpoznanymi wcześniej chorobami przewlekłymi (przede wszystkim układu oddechowego, sercowo-naczyniowego, chorobami onkologicznymi, zaburzeniami neurologicznymi i cukrzycą) lub zaburzeniami odporności. Dotyczy to także przypadków śmiertelnych. Na COVID-19 częściej chorują mężczyźni. Dzieci chorują bardzo rzadko (około 1-2% wszystkich przypadków).

Jakie są objawy choroby?

Prawie 80% przypadków zarażonych osób nie wykazuje objawów choroby, co utrudnia możliwości dignostyczne, ogranicza możliwość kontrolowania i zapobiegania chorobie. Wsród osób z potwierdzonym zakażeniem koronawirusem 2019-nCoV najczęstszymi objawami były te z układu oddechowego: gorączka, suchy kaszel, duszność. Ponadto często występowały bóle mięśni, ból głowy, ból gardła, produktywny (czyli „mokry”) kaszel, krwioplucie. Przebieg zakażeń COVID-19 bywa zróżnicowany: od bezobjawowego, przez łagodną chorobę (podobną do przeziębienia), po ciężkie zapalenie płuc z zespołem ostrej niewydolności oddechowej i/lub niewydolnością wielonarządową.

Czy możemy uchronić się przed chorobą?

Zapobieganie zakażeniu polega na przestrzeganiu zaleceń dotyczących podstawowych zasad higieny, podróżowania, pozostawania w domu i kwarantanny.

Do podstawowych środków prewencyjnych należy dokładne przez co najmniej 20-30 sekund i częste mycie rąk wodą z mydłem lub używając środka odkażającego na bazie alkoholu oraz zachowanie dystansu na odległość od 1 do 1,5 metra od innych osób. Jeśli kichasz lub kaszlesz, należy zasłonić usta i nos zgiętym ramieniem (kichaj w zgięcie łokcia) lub chusteczką, którą następnie należy wyrzucić natychmiast do kosza na śmieci i umyć starannie ręce. Ponadto należy unikać dotykania rękoma twarzy, szczególnie okolicy ust, nosa i oczu. Warto skorzystać z możliwości poddania się dobrowolnej kwarantannie - w momencie pojawienia się symptomów choroby - zapobiega rozprzestrzenianiu się wirusa. Niemniej w przypadku nasilonych, niepokojących objawów (gorączka, kaszel i trudności z oddychaniem) należy zgłosić się pilnie do lekarza.

Równie niezbędne są środki prewencyjne podejmowane ze strony rządu, takie jak anulowanie masowych wydarzeń publicznych oraz stworzenie dobrze wyposażonych jednostek diagnostycznych. Należy również pamiętać, że stosowanie masek jest zalecane jedynie osobom zakażonym, ponieważ zapobiega rozprzestrzenianiu się wirusa drogą kropelkową, ale nie uchrania przed zarażeniem COVID-19 w kontakcie ze skórą.

Jak leczy się COVID-19?

Obecnie nie ma specyficznego leczenia, stosuje się leczenie objawowe, które zwykle ma na celu opanowanie objawów i wsparcie funkcjonowania organizmu. Nie istnieje szczepionka na koronawirusa (WHO wskazała, że pierwsza szczepionka powinna być gotowa najwcześninej w pierwszym kwartale 2021 roku) ani celowana metoda leczenia choroby. W leczeniu wspomagającym COVID-19 stosuje się m.in. chlorochinę.

Czy zwierzęta domowe mogą przenosić zakażenie wirusem SARS-CoV-2?

Nie ma dowodów na to, że zwierzęta domowe (np. psy lub koty) stanowią ryzyko zakażenia ludzi. Niemniej zaleca się przestrzeganie zasad higieny, np. mycie rąk wodą z mydłem po kontakcie ze zwierzętami domowymi jako przejaw ogólnej ostrożności. Obecne badania wiążą COVID-19 z niektórymi rodzajami nietoperzy jako pierwotnym źródłem.

Czy można zarazić się koronawirusem poprzez towary zamiawiane z Chin?

Nie ma dowodów na to, żeby koronawirus 2019-nCoV mógłby rozprzestrzeniać się w ten sposób. Na razie wszystko wskazuje na to, że do przeniesienia zakażenia potrzebny jest bezpośredni kontakt z osobą chorą - źródło.